Openhartig interview met cabaretier Fabian Franciscus: “Door mijn psychische aandoeningen heb ik zware periodes gehad”

NIEUWEGEIN • Cabaretier Fabian Franciscus treedt op zaterdag 18 september op in Stadstheater DE KOM met zijn nieuwe show Kleine Wereld. Franciscus heeft autisme en een dwangstoornis. In zijn eerste voorstelling Vlafeest sprak hij hier openhartig over. Zijn tweede show gaat voornamelijk over no-nonsense zelfacceptatie. Wij spraken hem hierover.

Vertel eens wat over je nieuwe voorstelling.

“Voor mij gaat de voorstelling over zelfacceptatie. Door mijn psychische aandoeningen heb ik vroeger zware periodes gehad, waarin ik boos was op mezelf. Ik moest er toen voor zorgen dat het beter met me ging. Dat deed ik door eerst heel eerlijk tegen mezelf te zijn. Later ben ik dat ook op het podium gaan doen. Mensen bleken dat heel grappig te vinden. Op die manier heb ik mijn kracht gemaakt van datgene wat andere mensen misschien als een probleem ervaren.” 

Waarom moeten mensen naar jouw voorstelling komen kijken?

“Geestelijke gezondheid is een actueel thema. Onlangs is er een onderzoek verschenen waaruit blijkt dat de geestelijke gezondheid nog nooit zo slecht is geweest als nu in Nederland. Dat komt onder andere door de coronacrisis. Geestelijke gezondheid is voor veel generaties echter een ondergeschoven kind. Dat blijkt ook uit de aanpak van de coronacrisis. Er was alleen aandacht voor lichamelijke gezondheid. De geestelijke gezondheid was niet boeiend. Dat is ironisch.”

Hoe heb jij de coronacrisis beleefd?

“In de coronacrisis moesten mensen opeens autistisch worden. Dat vond ik grappig. Het was een beetje alsof ik iedereen opeens een soort amateurautist zag worden. Toen dacht ik: dat doe ik vast veel beter dan jullie.”

Hoe komt je autisme tot uiting in je dagelijks leven?

“Ik zit soms in mijn eigen wereldje. Zo stond ik eens in de lift en probeerde een meisje vanaf de eerste verdieping al contact met mij te maken. Dat had ik toen pas na de achtste verdieping door. Vervolgens heb ik er nog wel vijftien verdiepingen over gedaan om een antwoord te geven. Dat kwam doordat ik er over na moest denken hoe ik op een zo normaal mogelijk manier antwoord kon geven. Uiteindelijk probeerde ik een grapje te maken, maar dat mislukte helemaal. Het was erg ongemakkelijk.” 

In zijn vorige show ‘Vlafeest’ vertelde Franciscus openhartig over zijn psychische aandoeningen.

Hoe gaan cabaret en autisme samen?

“Dat gaat verrassend goed. Op het podium heb ik mijn eigen plek. Daar is het overzichtelijk en lekker rustig. Als ik praat is iedereen stil – tenzij ik natuurlijk een grap maak.”

In je nieuwe show komen gesprekken met je psycholoog regelmatig naar voren. Kun je hier eens een voorbeeld van geven?

“Door de adviezen die de psycholoog me geeft, gaan er soms juist dingen mis. Zo zegt ze bijvoorbeeld dat ik contact moet zoeken met anderen als het niet goed met me gaat. Dat probeer ik dan bijvoorbeeld in de GAMMA. Dat mislukt dan dus nogal. Juist door haar theorieën.

Dan nog een ander voorbeeld. Ik heb veel angsten. Mijn bed was een keer uit elkaar gevallen om vier uur ‘s nachts. Ik dacht dat dat kwam door een enge man. Daar was ik volledig van overtuigd. Ik heb toen een mok gepakt van mijn nachtkastje en ben onder het bed gaan slaan, omdat ik dacht dat die enge man daar zat. In die mok zat alleen nog water, waardoor mijn bed erg nat werd. Na een minuut of twee kwam ik erachter dat mijn vriendin aan de andere kant van het bed nog rustig lag te slapen - haar deel van het bed was nog intact. 

Toen ik dit aan mijn psycholoog vertelde ze dat ik niet bang was voor die enge man, maar voor mijn eigen geest. Haar advies was om die enge man in mijn hoofd te veranderen voor een ontzettend mooie vrouw. Ik heb toen tegen de psycholoog gezegd dat ik niet weet wat mijn vriendin ervan zou vinden als ik middenin de nacht tegen haar zeg: ‘Schat, het is niet wat het lijkt, maar volgens mij ligt er een mooie vrouw onder mijn bed’. En dat ze dan wakker wordt in een drijfnat bed.”

Hoe ziet zelfacceptatie er voor jou uit?

“In de voorstelling zeg ik dat je vrienden moet worden met jezelf. Je moet het immers je hele leven met jezelf doen. Dat is voor mij misschien nog wel extra moeilijk, aangezien ik een dubbele diagnose heb. Ik kan soms moeilijk omgaan met mensen, ben niet super sociaal en kan niet altijd empathie tonen. 

Zelfacceptatie betekent voor mij dat ik niet boos wordt op mezelf - omdat dingen niet lukken - maar dat ik juist zie dat ik mijn best doe. Ik heb ook niet-autistische vrienden en kennissen die hiermee bezig zijn. Zelfacceptatie is niet alleen voor mensen met autisme. Het is voor iedereen.” 

Tickets voor de voorstelling Kleine Wereld zijn te bestellen via de website van Stadstheater DE KOM.