Ronald Walsteijn (l) en Willem van der Steeg (r) met de oude speculaasmal bij Bakkerij Sterk.
Ronald Walsteijn (l) en Willem van der Steeg (r) met de oude speculaasmal bij Bakkerij Sterk. Foto: Aangeleverd

Bijzondere vondst in Nieuwegeinse Nicolaaskerk: oude speculaasvorm

Algemeen 1.113 keer gelezen

NIEUWEGEIN • In de Sint-Nicolaaskerk in Jutphaas is een zeer oude mal gevonden waar speculaaspoppen mee gemaakt kunnen worden. De vorm stamt waarschijnlijk uit 1875 en werd gevonden in een hoekje op zolder. 

“Onder een laag stof zagen we een voorwerp liggen. Oppakken viel niet mee, want het was een massief stuk metaal van 47 centimeter groot”, vertelt voorzitter van de Sint-Nicolaaskerk Ronald Walsteijn. 

Sinterklaas
“Nadat we het stof eraf hadden gewreven, zagen we een afbeelding van Sinterklaas verschijnen met onderaan de tekst ‘Sint Nicolaas Jutfaas’.” Nadere bestudering maakte duidelijk dat ze hier van doen hadden met een oude mal waarmee je speculaaspoppen kan maken.

Hoe lang de mal op zolder heeft gelegen, is vooralsnog informatie die verloren is gegaan in de tijd. “Maar we zijn uit oude bronnen te weten gekomen dat de mal nog van pastoor Van Heukelum is geweest en dat hij vermoedelijk is vervaardigd door edelsmid Gerard Bartel Brom”, aldus Walsteijn. 

Loodzwaar
Gezien hun onderlinge relatie en het feit dat beiden lid waren van het St. Bernulphusgilde - een vereniging voor kerkelijke kunst - zou dat het meest waarschijnlijk zijn. “Als je de mal ziet, is wel duidelijk dat deze zeer oud is en dat hij is gemaakt door een groot ambachtsman. De detaillering is namelijk heel fraai.”

De loodzware mal is gemaakt van een legering van lood en een ander metaal - vermoedelijk zink - en is grijs van kleur. De vorm is 47 centimeter lang, 18 centimeter breed en 2,8 centimeter dik.

Lees ook: “Nieuwegeinse amateurhistorici vinden restanten van 17e-eeuws landhuis in Jutphaas”

Jaarlijkse traditie
De geschiedenis van de mal begint met de bouw van de Sint-Nicolaaskerk aan de Utrechtsestraatweg in Jutphaas. Pastoor Van Heukelum liet de kerk bouwen ter vervanging van de schuilkerk aan de Overeindseweg. In 1875 was de nieuwe kerk gereed en op 11 december van dat jaar werd het gebouw ingewijd.

Om alle misdienaars, kosters, collectanten en ander helpers te bedanken, kwam Van Heukelum met een bijzondere attentie: een grote speculaaspop, vormgegeven in een speciaal gemaakte mal. 

Het werd een jaarlijkse traditie die tot 1938 bleef voortbestaan, waarbij de katholieke bakkers in Jutphaas afwisselend de speculaaspoppen mochten bakken. Rond Sinterklaastijd werden ze vervolgens aan de vrijwilligers van de parochie uitgedeeld.

Speculaaspoppen weggeven
Na de vondst heeft Henk Valkenet - voorzitter van de Historische Kring Nieuwegein - onderzoek heeft gedaan naar de mal. “Het leek ons ook wel een leuk idee om hem weer te gaan gebruiken”, zegt Walsteijn.

Valkenet heeft toen contact gezocht met Bakkerij Sterk en die gaat nu speculaaspoppen maken met de oude mal. “Als Sint-Nicolaaskerk willen we een aantal speculaaspoppen weg gaan geven aan mensen die wel een leuke attentie kunnen gebruiken. Een soort steuntje in de rug dus in de decembermaand.”

Dat is in de geest van de oprichter, pastoor Van Heukelum, die dat in zijn tijd ook deed rond de Sinterklaastijd. “Daarom is het leuk om op deze manier een oude Jutphase traditie in ere te herstellen.”

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Download onze app

Heb jij de app van Het Kontakt al?

Al het nieuws uit jouw regio
Direct op de hoogte
Gratis downloaden

• Marco Barten (l) en Dyon Verkruijssen (r) schudden elkaar de hand na tekening van het contract.
Marco Barten nieuwe hoofdtrainer van Nieuwegeinse korfbalvereniging Sport 18 uur geleden
• CDA-raadslid Gerben Horst is kandidaat voor het Europees Parlement.
Nieuwegeins raadslid Gerben Horst kandidaat voor Europees Parlement Nieuws 19 uur geleden
Afbeelding
Stroomstoring in Nieuwegein verholpen, oorzaak was defecte elektriciteitskabel UPDATE gisteren
• Foto ter illustratie.
SV Parkhout wint in slotfase van Theole Sport 26 mrt, 15:41
• Openingsrit Motorclub Nieuwegein 2022.
Dag van de Motorrijder: openingsrit Motorclub Nieuwegein Nieuws 26 mrt, 10:54
• Recyclingstation Nieuwegein.
RMN: gewijzigde dienstverlening rondom Pasen Nieuws 26 mrt, 10:21
• Alle winnaars van Skiteam Nieuwegein van de Kids Cup Alpine skiën slalom.
Succesvolle finale Kids Cup Alpine skiën slalom voor Skiteam Nieuwegein Sport 26 mrt, 09:21
• Audi aan de Sluyterslaan in Nieuwegein brandt volledig uit.
Audi van ruim 100.000 euro gaat in vlammen op Nieuws 26 mrt, 09:09