Nieuwegeinse amateurhistorici vinden restanten van 17e-eeuws landhuis in Jutphaas
Algemeen
922
keer gelezen
NIEUWEGEIN • Naast de pastorie van de St. Nicolaaskerk in Jutphaas zijn verschillende restanten van voormalig Huis Zwanenburg gevonden. De amateurhistorici Ronald Walsteijn en Willem van der Steeg vonden de voorwerpen toen zij op zoek waren met hun metaaldetector.
De voormalige buitenplaats Zwanenburg stond langs de Utrechtsestraatweg, op de plaats waar nu de pastorie van de Nicolaaskerk staat.
Gebouwd in 1633
Huis Zwanenburg is waarschijnlijk gebouwd in 1633. De oudst bewaarde afbeelding dateert namelijk uit dat jaar en bovendien staat in de gevelsteen, die bewaard is gebleven en in de noordgevel van de huidige pastorie is gemetseld, ook dit jaartal. Wie het huis heeft laten bouwen is verder niet bekend.
Op de plek van de voormalige buitenplaats Zwanenburg staat sinds 1875 de St. Nicolaaskerk. Hiervoor stond aan het Overeind een oude noodkerk, die in gebruik was genomen, nadat de protestanten de kerk op het Kerkveld aan het einde van de 16e eeuw hadden overgenomen.
Pastorie
De noodkerk was veel te klein en bovendien bouwvallig geworden, waardoor onder leiding van pastoor Van Heukelum besloten werd een nieuwe kerk te bouwen op de plek van Zwanenburg. Het huis zelf werd pastorie.
In 1939 was het gebouw er zo slecht aan toe, dat men besloot een nieuwe pastorie te bouwen en het oude Zwanenburg af te breken.
Muntjes, kruizen en bouwmaterialen
“Het is best al een tijdje geleden dat we de spullen vonden. In april 2020 gingen we uit nieuwsgierigheid met onze metaaldetector de pastorietuin in. Door de coronaperiode duurde het allemaal wat langer voordat we er een expert naar konden laten kijken”, zegt Ronald Walsteijn.
De vrienden, die tevens allebei lid zijn van de Kerkcommissie van de Nicolaaskerk, bleven echter nieuwsgierig naar wat ze precies gevonden hadden. Walsteijn: “We vonden best wel veel. Naast wat muntjes en verschillende kruizen, vonden we ook aardig wat bouwmaterialen, zoals spijkers en scharnieren. Door archiefonderzoek hadden we al het sterke vermoeden dat het hier om restanten van voormalig Huis Zwanenburg moest gaan, maar bevestiging hadden we nog niet.”
Expert
Recentelijk heeft de archeoloog van Landschap Erfgoed Utrecht de spullen onderzocht. “Het was leuk om te zien hoe deze expert aan slechts kleine aanwijzingen genoeg heeft om dingen te duiden en te dateren”, zegt Willem van der Steeg.
Van Huis Zwanenburg zelf is, op de gevelsteen na, niks meer overgebleven. Wel is er nog een inrijhek bewaard gebleven waar het jaartal 1876 op staat. Het huis is ook naamgever van de Nieuwegeinse Zwanenburgstraat. “Daarom is het bijzonder dat de archeoloog heeft bevestigd dat het hier gaat om overblijfselen van het oude Huis Zwanenburg”, aldus Van der Steeg.
Jutphase geschiedenis
“Met archeologie en genealogie als hobby vind ik het sowieso leuk om geschiedenis uit de vergetelheid te halen”, gaat hij verder. “Onlangs vond ik bijvoorbeeld ook een grote scherf van een kookpot uit de Romeinse tijd.
Dat ze nu onder andere een groot smeedijzeren tussenstuk en smeedijzeren spijkers van het oude huis hebben gevonden, maakt Zwanenburg letterlijk volgens Van der Steeg “letterlijk en figuurlijk weer tastbaar en daarmee ook een stukje Jutphase geschiedenis.”